حکایت فینال کوپا

"حکایت فینال کوپا "

(یک قصه قدیمی )/ تورج عاطف

مسابقات کوپا آمریکا هم درست در روزی که مسابقات لیگ ملتهای اروپا به پایان می رسد فینال خود را برگزار می کند . کوپا آمریکا نام این مسابقات از سال 1975 شده است ولی قدمت این مسابقات به سال 1916 بر می گردد .

مسابقاتی که 14 سال قبل از اولین جام جهانی تاریخ برگزار شد . اولین جام جهانی که اتفاقا در سال 1930 ودر یک کشور آمریکای جنوبی یعنی اروگوئه برگزار شد و شاید دلیل آن که مسابقات جهانی را از آمریکای جنوبی شروع کردند بعلت تجربه بالای اجرای مسابقات بین المللی فوتبال در این نقطه جهان بود زیرا تا آغاز مسابقات جام جهانی مسابقات جام جهانی 1930 اروگوئه دوازده دوره جام در منطقه کونمبول ( کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی ) برگزار شده بود واروگوئه در سه دوره میزبان این مسابقات بودو در 6 دوره قهرمان آن شده بود .

باری مسابقات از سال 1975 با نام کوپا آمریکا برگزار می شود و فرمولهای مختلفی برای حضور تیمها وجود دارد . در این فرمول 10 تیم از منطقه جغرافیائی کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی ( کونمبول) هستند و در فرمول کوپا آمریکا 2024 شش تیم منطقه کونکاکاف هم به جمع آنها اضافه شدند و 4 گروه در مرحله اول مسابقات تشکیل دادند که اتفاق جالب در این است که از تیمهای کونکاکاف دو تیم ( کانادا و پاناما ) به مرحله حذفی رسیدند و کانادا توانسته است به جمع 4 تیم پایانی برسد و با تیم اروگوئه برای مقام سومی مصاف دهد .

در فینال هم دو تیم آرژانتین و کلمیا حضور دارند و آرژانتین تیم قهرمان جام جهانی است ودر کنار اوروگوئه رکوردار فتح این جام با 15 فتح جام است و اگر در بازی فینال بتواند کلمبیا را شکست دهد صدر نشینی اش از بعد تعدد قهرمانی بدون شراکت خواهد بود

آرژانیتن قهرمان جام جهانی 2022 است و این تیم می تواند در دو دوره متوالی جام جهانی و کوپا آمریکا به قهرمانی برسد اتفاقی که یک بار در سال کوپا آمریکا 2004 برای برزیلی افتاد که در این دور قهرمان شد و در سال 2002 هم قهرمان جام جهانی شده بود.

آرژانتین در 6 بازی تا به فینال 8 گل به ثمر رسانده و 6 بازی را برنده شده که البته پیروزی این تیم در برابر اکوادور در مرحله یک چهارم نهائی در ضیافت پنالتی ها بوده است . آرژانتین تا رسیدن به فینال تنها یک گل آن هم در مقابل اکوادور خورده است و البته حریفانش شیلی و پرو و اکوادور و کانادا ( دوبار) بوده اند

حریف تیم ملی آرژانتین تیم رتبه یک رنکینگ فیفا ( تا قبل از این فینال ) تیم کلمبیا تیم 14 این رنکینگ است.کلمبیا تا قبل از فینال و در شش بازی 12 گل به ثمر رسانده و 5 پیروزی و یک تساوی که آن هم در مقابل برزیل بوده است داشته است .

کلمبیا تا مرحله فینال تنها دو گل خورده که دروازه اش به جز در برابر برزیل در برابرپاراگوئه باز شده است. کلمبیا تا رسیدن به فینال با برزیل و پاراگوئه و کاستاریکا و پاناما و اروگوئه روبرو شده است کلمبیا هم یک بار در سال 2001 با پیروزی در برابر مکزیک قهرمان جام در حالی شد که میزبان مسابقات هم بوده است

این نکته هم قابل توجه است که کلمبیا در 28 بازی گذشته اش توانسته 22 بازی را ببرد و 6 بازی را مساوی کند و شکستی نداشته است. تا به حال تیمهای آرژانتین و کلمبیا 18 بار در مقابل هم قرار گرفته اند که سهم پیروزی آرژانتین 7 و سهم پیروزی کلمبیا 4 و تعداد تساوی آنها 7 بار بوده است.

در سال 2021 و دوره پیشین کوپا آمریکا این دو تیم در مرحله نیمه نهائی به مصاف هم رفتند که تا پایان 120 دقیقه به تساوی رسیدند و در ضیافت پنالتی ها آرژانتین برنده بازی شد

به انتظار می نشینیم و می بینیم که برندگان رده بندی و فینال این قدیمی ترین مسابقات فوتبال در سال 2024 چه تیمهائی خواهند بود .

شرقی غمگین

حکایت " شرقی غمیگن "

ای شرقی غمگین وقتی آفتاب تو رو دید

تو شهر بارونی بوی عطر تو پیچید

شب راهشو گم کرد تو گیسوی توگم شد

آفتاب آزاید از چشم تو خندید

..

ترانه " شرقی غمگین " با شعری از ایرچ جنتی و آهنگسازی از روی ملودی نسخه اصلی یونانی آن و اجرای زنده یاد فریدون فرخزاد سالها پیش اجرا شد و خاطره بسیار زیبا برای عاشقان موسیقی پاپ ایران است

اصطلاح " شرقی " به نوعی یاد آور جنگ سردی است که پس از جنگ هولناک دوم جهانی مصطلح شد . شاید چنین حضور این تفکر بود که اصطلاح بلوک شرق و بلوک غرب را حتی به دامنه ورزش و فوتبال کشاند .

فوتبال اروپا بار این تقسیم بندی را سالها است که با خود حمل می کند . فوتبالی که از شرق می آید و فوتبالی که در بلوک غرب انجام می شود ودر غرب اروپا بازی می شود شاید در نگاهی نه چندان دقیق فوتبال بلوک شرق را چون اقتصاد و افکار حاکمیت سالهای استالینی بدانیم اما فوتبال شرق علی رغم بی مهری ها و کمبود سرمایه و مهاجرت بازیکنانش به علتهای سیاسی و اقتصادی افتخارات فراوانی در تاریخ فوتبال جهان دارد

در جامهای جهانی فوتبال شرق هیچگاه به قهرمانی نرسیده است و تنها یک بار در سال 2018 میزبان مسابقات بوده است اما فوتبال شرق اروپا با چکسلواکی در سال 1934 و 1962و مجارستان در سال 1938 و 1954 و کرواسی ( بعنوان بخشی از یوگوسلاوی سابق و قومیت کروات این منطقه )در سال 2018 در فینال جام جهانی تا یک قدمی کسب جام جهانی پیش رفتند اما در عرصه رقابتهای اروپائی و یا به بیانی جام ملتهای اروپا که در سالهای اخیر به نام یورو بیشتر مشهور است حکایت فوتبال شرق اروپا بسیار درخشان تر است .

آنها با یوگوسلاوی در سال 1976 و با میزبانی مشترک لهستان و اوکراین در سال 2012 و با آذربایجان و مجارستان و رومانی و روسیه در مسابقات عجیب یورو 2020 که به خاطر بیماری کرونا بود وبه میزبانی 11 کشور برگزار می شد از بزرگان اروپا پذیرائی کرده اند و این تنها افتخارشان نیست آنها در پنج دوره اول جام ملتهای اروپا از سال 1960 تا 1976 در فینال بودند و با شوروی و چکسلواکی به قهرمانی رسیدند و شوروی سه بار در فینال و یوگوسلاوی دو بار و یک بار هم چکسلواکی به فینال رسیده بود و فینال اول مسابقات در سال 1960 یک فینال کاملا شرقی بین شوروی و یوگوسلاوی بود ضمن آن که آنها در سال 1988 با شوروی و در سال 1996 با جمهوری چک در سال 2004 با یونان ( که البته در تقسیم بندی سیاسی در بلوک شرق نیست ) به فینال رسیدند و با یونان قهرمان اروپا شدند

البته باید اضافه کنیم آنها ستارگانی چون لئو یاشین از شوروی که در سال 1963و فلوریان آلبرت از مجارستان در سال 1967 و اولگ بلوخین از شوروی آن روزگار و اوکراین امروز در سال 1975 و ایگور بلانوف از شوروی سابق و اوکراین امروز در سال 1988 و هریستو استیچکوف از بلغارستان در سال 1994 و پاول ندود از جمهوری چک در سال 2003 و آندره شوچنکو از اوکراین در سال 2004 و لوکا مودریچ از کرواسی که در سال 2018 داشتند که صاحب توپ طلا شدند

اما یورو 2024 هم شاهد درخشش تیمهای شرق اروپا بود نخستین نکته در این بود که از بین 24 تیم مرحله نهائی مسابقات دوازده تیم از شرق اروپا بود و در مرحله یک هشتم نهائی در بین 16 تیم آنها 5 تیم بودند که اسلوونی و گرجستان و اسلواکی در بین سه تیم برتر گروها بودند البته باید گفت در گروه پنجم مقدماتی وضعیت به گونه ای بود که شاید این امکان بود اوکراین هم به مرحله بعد برود

نتایجی چون پیروزی گرجستان بر پرتغال و تساوی اوکراین در برابر بلژیک و انگلیس در برابر اسلوونی و دانمارک در برابر صربستان و فرانسه در برابر لهستان و کرواسی در برابر ایتالیا و شکست اسکاتلند در برابر مجارستان در مرحله مقدماتی و در مرحله یک هشتم بازی درخشان اسلواکی در برابر انگلستان و پیروزی بر این تیم تا چند ثانیه به پایان بازی در وقت قانونی و تساوی گرجستان و اسپانیا در نیمه اول و بازی در خشان اسلوونی در برابر پرتغال که قهرمان سال 2016 را تا آستانه حذف از مسابقات پیش برد و در روز آخر مرحله یک هشتم نهائی سر انجام شرقی ترین تیم اروپا یعنی ترکیه توانست در بازی بسیار زیبا تیم قدرتمند اتریش را شکست دهد تا اجازه ندهد بازی مرحله گروهی بین اتریش و هلند دوباره در مرحله یک چهارم نهائی تکرار شود و ترکیه به مرحله یک چهارم نهائی رفت تا آزمونی در مقابل نارنجی های هلند داشته باشد و در این مرحله بود که با این که با یک گل در نیمه اول جلو افتاده بود در نیمه دوم دو گل خورد و بدین ترتیب آخرین نماینده اروپای شرقی هم از جام بیرون رفت اما بار دیگر فوتبال شرق اروپا نشان داد که علی رغم تفاوتهای بی شمار اقتصادی و سیاسی و اجتماعی با همسایگان غربی خود حریفان دست و پا بسته ای برای آنها نیستند و بی گمان نخواهند بود

حکایت های یک چهارم نهائی یورو 2024 قسمت اول

حکایتهای یک چهارم نهائی یورو 2024 ( قسمت اول )

"در حسرت قهرمانی"

/ تورج عاطف

یورو 2024 هم به مرحله یک چهارم نهائی خود رسیده است و هشت تیم برتر خود را آماده می کنند تا برای میدان حساس تر یعنی حضور در بین چهار تیم برتروسپس دو تیم برتر و سر انجام تیم برتر یا به بیانی قهرمان اروپا صف آرائی کنند و اولین مسابقه در این مرحله مسابقه بین انگلستان – سوئیس است دو تیمی که در 16 دوره گذشته هرگز به مقام قهرمانی نرسیده اند

انگلستان در امروز که این نوشته را می نگارم در رتبه پنجم رده بندی فیفا است . آنها در مصافی بسیار نفس گیر در مرحله یک هشتم نهائی به سختی از سد اسلواکی گذشتند . سه شیرها در مرحله مقدماتی هم با مشکلات بسیاری روبرو بودند و با پیروزی در برابر صربستان و دو تساوی در مقابل دانمارک و اسلوونی یکی از تیم های شگفتی سازمسابقات به مرحله یک هشتم رسیدند .

انگلستان که با عنوان سه شیرها هم مشهور هستند تا به حال 10 بار در جام ملتهای اروپا حضور داشته و یک بار میزبان مسابقات در سال 1996 بودند و در سال 2024 و شکل عجیب برگزاری مسابقات به علت بیماری کووید که با میزبانی مشترک 11 کشور برگزار می شد یکی از میزبانان بوده و فینال در کشورشان برگزار شد . آنها در سال 1996 با سوئیس در دور مقدماتی هم گروه بوده و با این تیم به تساوی رسیدند و در ادامه مسابقات در مرحله نیمه نهائی بر روی ضربات پنالتی به آلمان ها باختند تا حکایت جام جهانی 1990 را تکرار کنند . انگلستان یک بار دیگر داستان تلخ ضربات پنالتی را در سال 2020 تجربه کرد و در فینال به ایتالیا باخت .

سه شیرها یک بار هم میزبان جام جهانی بوده و در همان جام جهانی یعنی سال 1966 به تنها عنوان بین المللی خود تا به امروز رسیده و قهرمان جام شد

حالا نوبت این است که از سوئیس بگوئیم .

باید عنوان کرد جهان فوتبال و شاید جهان انسانیت قدر دان سوئیس است زیرا این کشوردر سال 1954 و نه سال پس از پایان جنگ خونین دوم جهانی بار دیگر ملتها را به دور هم جمع کرد تا دوستی بین ملتها را دوباره یاد آوری کند جام جهانی 1954 اولین جام جهانی پس از جنگ جهانی دوم بود . سوئیسی ها که ملقب به صلیبهای سرخ هستند یک بار هم با اتریش میزبان جام ملتهای اروپا در سال 2008 بودند .سوئیس در جام جهانی 1954 درمرحله مقدماتی با انگلستان هم گروه بود و با دو گل شکست خورد و به همراه انگلستان به مرحله بعد رفت و در مرحله یک چهارم نهائی به اتریش باخت و حذف شد و انگلستان هم در همان مرحله توسط اروگوئه از جام حذف شد در جام جهانی 1966 سوئیس در همان مرحله مقدماتی با سه باخت مسابقات را ترک کرد

در جام ملتهای اروپا 2008 که به میزبانی سوئیس و اتریش برگزار می شد انگلیس موفق به صعود در مرحله نهائی نشده بود و سوئیس میزبان هم در همان مرحله مقدماتی حذف شد . سوئیس در حال حاضر صاحب رتبه 19 جهان است و آنها در مرحله مقدماتی یورو 2024 با دو تساوی در برابر اسکاتلند و آلمان و یک پیروزی پا به مرحله یک هشتم نهائی گذاشتند و در این مرحله قهرمان دوره گذشته جام و همین طور قهرمان سال 1968 این مسابقات یعنی ایتالیا را شکست دادند

حال باید بنگریم که در نبرد ارتش های سه شیرها و صلیبهای سرخ چه تیمی می تواند فاتح و وارد سرزمین نیمه نهائی شود ؟

فوتبال حکایت باور نکردنی

فوتبال حکایت باور نکردنی

فوتبال به واقع باورنکردنی است حتی اگر بخواهیم که آن را نادیده بگیریم و سعی کنیم که این واقعیت یعنی باور نکردنی آن را گاه به گاهی نفی کنیم !

بازی ایتالیا و کرواسی یکی از هیجان انگیز ترین مسابقات یورو 2024 بود

ایتالیا با دو تفکر بزرگ پا به این میدان گذاشته بود . آنها دو جام جهانی متوالی را از دست داده اند و این مسئله برای تیمی که در کنار اروگوئه و برزیل تنها تیمهائی هستند که از عنوان قهرمانی جام جهانی خود توانسته اند دفاع و آن را در دو دوره متوالی کسب کنند امری بسیار عجیب است . از سوئی دیگر در رقابتهای جام ملتهای اروپا تنها تیم اسپانیا است که توانسته است در دو دوره متوالی قهرمان این جام شود و ایتالیا به عنوان قهرمان دوره پیش این انگیزه را دارد که این کار را تکرار کند و اگر موفق به این کار شود می تواند به اسپاینا و آلمان بپیوندد که سه بار صاحب این عنوان شده اند اما این کل ماجرا نیست.

شب بازی سخت بود بازی که می توانست ایتالیا را راهی دیار سختی کند و آنها را به یک رکورد منفی برساند و آنها را چون آلمان سالهای 1984 و 2000 و دانمارک 1996 و یونان 2008 به جمع تیمهائی برساند که در یک دوره قهرمان و در دوره بعد از آن در مرحله گروهی حذف شده اند و این اتفاق تا دقیقه آخر بازی بیشترین احتمال را داشت اما در دقیقه 8+ 90 سر نوشت تیم صعود کننده عوض شد و ایتالیا توانست گل تساوی را توسط ماتیا زاکانی به ثمر برساند .

گلی که به واقع قهرمانش ریکاردو کالافیوری بود . مدافعی که در بازی با اسپانیا به اشتباه دروازه خودی را باز کرده بود با حرکت تماشائی از میانه میدان حرکت کرد و توپ را با پاسی بی نظیر به زاکانی داد تا او گلی تماشائی را به ثمر برساند .

شاید این گل بغض ایتالیا را پس از 24 سال درمانی داده باشد .

در فینال یورو 2000 بود که در حالی که ایتالیائی ها با گل مارکو دل وکیو که در دقیقه 70 به ثمر رسانده بود جلو بودند و بازیکنان و کادر فنی تیم ملی ایتالیا دست در گردن آماده حضور در میدان بودند تا جشن قهرمانی خود را برگزار کنند ناگهان در دقیقه4+90 دروازه آنها توسط ویلتورد بازیکن آن روزگار فرانسه باز شد و بازی به وقت اضافه رفت و در وقت اضافه بود که با گل طلائی که به نوعی مرگ ناگهانی بازی بود و در دقیقه 101 توسط ترزگه به ثمر رسانده شده بود فرانسه قهرمان اروپا شد تا برای دومین بار پس از 16 سال به این عنوان دست یابد و این آخرین عنوان قهرمانی آنها بود هر چند که در سال 2016 آنها در خاک خود به فینال مسابقات رسیدند اما در آنجا مغلوب پرتغال شدند و نتوانستند تعداد قهرمانی ها خود را بیشتر کنند اما این کل ماجرا بازی ایتالیا و کرواسی نبود زیرا این بازی می توانست یک قهرمان استثنائی داشته باشد و آن کسی نبود جز " لوکا مودریچ " مردی که در دقیقه 54 بازی یک پنالتی را از دست داد اما در دقیقه 55 گل برتری تیم کرواسی را به ایتالیا زد و در آخر بازی هم جایزه بهترین بازیکن زمین رادریافت کرد

مودریچ دارنده توپ طلائی سال 2018 که با تیم ملی کرواسی دارای یک عنوان نایب قهرمانی جام جهانی در سال 2018 یک عنوان سومی در جام جهانی 2022 و دارنده عنوان نایب قهرمانی لیگ ملتهای اروپا 23- 2022 با تیم ملی کرواسی بود به عنوان آخرین شانسش برای کسب عنوان قهرمانی با تیم ملی کرواسی پای به این جام گذاشته بود اما موفق نشد و شاید این بازی آخرین حضور او در مستطیل سبز با پیراهن تیم ملی کرواسی بود .مودریچ خداحافظی کرد و ایتالیا به راه خود ادامه داد اما فوتبال است و نباید هیچگاه از یاد برد که باور نکردنی است

حکایت پسران

"حکایت پسران " / تورج عاطف

شاید اگر قبل از شروع مسابقات یورو 2024 در مورد گروه پنجم سوال می شد کمتر کسی سخنان زیادی از آن می گفت . در گروهی با حضور بلژیک دارنده رتبه چهارم جهان فوتبال در آخرین رده بندی فیفا تا قبل از مسابقات و اوکراین دارنده رتبه بیست و دوم همین رده بندی و رومانی و اسلواکی با رتبه 43 و 45 همان رده بندی سخن از هیجان و رقابت بسیار زیاد این گروه بی گمان کمتر می شد اما تا اینجا این گروه یکی از زیباترین رقابتهای جام را به نمایش گذاشته اند و اتفاق جالب در اینجا است تا پیش از بازی روز آخر هر چهار تیم این گروه هم امتیاز هستند وهیچ پیش بینی در مورد صعود و یا حذفشان نمی شود کرد اما اگر به تاریخ فوتبال نگاهی بیاندازیم تیمهای این گروه چندان هم نسبت به تیمهای پر آوازه دیگر جهان نا آشنا نیستند و باید با دیده احترام زیاد به آنها نگریستند .

باید گفت در اولین جام جهانی که در سال 1930 بر گزار شد از قاره اروپا تنها چهار تیم حضور داشتند که عبارت بودند از فرانسه و یوگوسلاوی و بلژیک و رومانی و می بینیم دو تیم رومانی و بلژیک از قدیمی ترین تیمهای فوتبال مورد احترام در عرصه جهانی بودند اما شاید سخن از بلژیک بسیار گفته شده باشد و اوکراین هم بی شک از محبوب ترین تیمهای این رقابتها بوده و البته تمامی این محبوبیت جنبه های فوتبالی ندارد و جنگ روسیه با این کشور دلیل دیگری برای محبوبیت تیمی است که صد البته چهره های بزرگی اولگ بلوخین دارنده توپ طلائی سال 1975 اروپا و شوچنکو و لوبانفسکی ... در تاریخ فوتبال خود داشته است اما تیم رومانی که تا پیش از بازی آخر صدر نشین این گروه است دارای پیشینه جالبتری نیز هست . باید تیم رومانی و یوگوسلاوی را صر ف نظر این که در زمره اولین تیمهای شرق اروپا شمرد که در جامهای جهانی شرکت کرده اند بلکه آنها از یک بعد دیگر هم جالب توجه هستند زیرا در لیست قهرمانان لیگ قهرمانان باشگاه های اروپا تنها دو نام از اروپای شرقی دیده می شود که متعلق به این دو کشور بوده است.ستاره سرخ بلگراد که روزگاری تیمی از کشور یوگوسلاوی بود و اکنون در صربستان قرار دارد در سال 1991 قهرمان اروپا شد و قبل از این تیم استوا بخارست بود که از رومانی می آمد و در سال 1986 هم لیگ قهرمانان اروپا را برد هم قهرمان سوپر جام اروپا شد

در لیست افتخارات تیم استوا بخارست یک نام بزرگ به چشم می آید " آنگل یوردانسکو "

یوردانسکو در سال 1986 بعنوان بازیکن با این تیم قهرمان اروپا شد وهمزمان بعنوان مربی و بازیکن توانست در همان سال سوپر جام اروپا را هم ببرد و این پایان ماجرا نبود او در فصل 1988-89 هم توانست به فینال دیگری برسد ولی در برابر میلان کهکشانی آن سالها با 4گل توسط ستارگان هلندی آن سالها یعنی رودگولیت و فان باستن مغلوب شد

آنگل یوردانسکو بعدها توانست تیمهای عربستان سعودی یعنی الهلال را در فصل 2000- 1999 و الاتحاد را در سال 2005 را به قهرمانی آسیا برساند

به فوتبال رومانی بر می گردیم این تیم در هفت دوره جام جهانی شرکت کرده که بزرگترین افتخارش حضور در مرحله یک چهارم نهائی جام جهانی 1994 آمریکا بود که در آن مرحله بازی را بر روی ضربات پنالتی به سوئد واگذار کردند که البته از یاد نبریم که سر مربی آن تیم آنگل یوردانسکو بود و ستاره آن تیم گئورگی حاجی را خیلی از قدیمی تر های فوتبال به یاد دارند

رومانی در رقابتهای جام ملتهای اروپا 5 بار شرکت کرده است که بزرگترین افتخارشان حضور در مرحله یک چهارم نهائی جام ملتهای 2000 بود که با دو گل در این مرحله مغلوب ایتالیا شدند

اما رومانی 2024 صرف نظر از پیشینه تاریخی که دارد و براستی تیم بسیار خوبی است و در بازی با بلژیک هم نباید بازنده می شد دارای دو ویژگی جالب دیگر نیز هست سر مربی این تیم ادوارد یوردانسکو فرزند آنگل یوردانسکو بزرگ است و در سوی دیگر یانیس حاجی فرزند گیورگی حاجی هم در بین بازیکنان این تیم است بازیکنی که در بازی در برابر بلژیک در 68 وارد بازی شد

این که پسری بتواند جای پای پدر پر افتخارش بگذارد کاری بسیار سخت است اما بهر حال همواره این انگیزه برای فرزندان وجود دارد که افتخارات خانوادگی را تکرار و حتی به آن بیافزایند

آیا این پسران می توانند افتخارات پدران خود را تکرار کرده و حتی از آن پیشی بگیرند ؟